Stand-up comedy ปั้นความ “ฮา” กลายเป็นธุรกิจมูลค่าหลายล้าน
สแตนด์อัปคอเมดี้ ได้เติบโตจากการแสดงตลกเฉพาะกลุ่ม กลายเป็นอุตสาหกรรมที่ได้รับความนิยมจากผู้ชมทั่วโลก ในสหรัฐอเมริกาสแตนด์อัปคอเมดี้เติบโตขึ้นถึง 3 เท่าในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ด้วยการสนับสนุนจากแพลตฟอร์มดิจิทัลอย่าง Netflix และโซเชียลมีเดีย ปัจจุบันอุตสาหกรรมนี้มีมูลค่าหลายพันล้านดอลลาร์สหรัฐทั่วโลก
สหรัฐอเมริกา: ศูนย์กลางตลาดคอนเทนต์ตลก
ในเวทีโลก สแตนด์อัปคอเมดี้มีมูลค่ากว่า 8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี โดยมีสหรัฐอเมริกาเป็นตลาดหลักผู้นำการเติบโต ในปี 2023 การแสดงตลกทำรายได้กว่า 900 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และ Netflix เป็นหนึ่งในแพลตฟอร์มสำคัญที่ช่วยสร้างและเผยแพร่การแสดงสแตนด์อัปคอเมดี้มากกว่า 60 เรื่องในแต่ละปี ศิลปินอย่างเควิน ฮาร์ต (Kevin Hart), อาลี หว่อง (Ali Wong) และเดฟ ชาเปลล์ (Dave Chappelle) แจ้งเกิดและทำรายได้มหาศาล ปัจจุบันนักแสดงตลกในสหรัฐอเมริกาทำรายได้เฉลี่ยอยู่ที่ 45,000 ดอลลาร์สหรัฐต่อปี แต่สำหรับนักแสดงตลกระดับท็อป รายได้อาจจะสูงกว่านี้มาก
netflix.com/tudum/articles/new-stand-up-comedy-specials
ถึงแม้ว่าอุตสาหกรรมนี้จะเติบโต แต่ยังคงมีความท้าทายในเรื่องความหลากหลายทางเพศ นักแสดงตลกหญิงในสหรัฐอเมริกามีเพียง 29% ของนักแสดงทั้งหมด จึงมีความพยายามในการสร้างความเท่าเทียมให้เพิ่มขึ้น โดยแพลตฟอร์มและเทศกาลต่าง ๆ ได้เปิดโอกาสให้กลุ่มคนที่เคยถูกมองข้ามได้รับการยอมรับมากขึ้น โซเชียลมีเดีย เช่น TikTok และ YouTube ยังเป็นช่องทางสำคัญ ที่ทำให้นักแสดงหน้าใหม่สามารถสร้างฐานแฟนคลับของตนเองไปทั่วโลก เทศกาลคอเมดี้ประจำปีอย่าง Just for Laughs ที่เมืองมอนทรีออล และ Edinburgh Festival Fringe ก็เป็นเวทีสำคัญสำหรับนักแสดงทั้งที่มีชื่อเสียงและหน้าใหม่ได้มีโอกาสแสดงความสามารถ
นอกจากนี้ประเด็นเรื่องสุขภาพจิตก็มีส่วนสำคัญอย่างมากในการอธิบายว่าทำไมคอนเทนต์ตลก โดยเฉพาะสแตนด์อัปคอเมดี้ ถึงได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในปัจจุบัน การหัวเราะและการเสพคอนเทนต์ตลกช่วยสร้างความผ่อนคลาย ลดความเครียด และเพิ่มระดับสารเอ็นโดรฟินในร่างกาย ซึ่งส่งผลให้คนรู้สึกดีขึ้นและมีความสุขมากขึ้น ในยุคที่ผู้คนต้องเผชิญกับความเครียดจากปัญหาชีวิตประจำวันและสถานการณ์ทางสังคม เช่น โรคระบาด ความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจ และปัญหาสุขภาพจิต สแตนด์อัปคอเมดี้กลายเป็นช่องทางที่ช่วยให้ผู้ชมได้ผ่อนคลายและหลบหนีจากความกังวลชั่วขณะหนึ่ง
ตลกแบบไทย: ตลาดที่กำลังเติบโตด้วยสไตล์เฉพาะตัว
สแตนด์อัปคอเมดี้ในไทยเริ่มเป็นที่นิยมเพิ่มขึ้น โดยมีปัจจัยหลักจากการเติบโตของแพลตฟอร์มออนไลน์และอิทธิพลจากต่างประเทศ ข้อมูลจาก Ad Addict ชี้ให้เห็นถึงความนิยมที่เพิ่มขึ้นของสแตนด์อัปคอเมดี้ในไทยผ่านหลายประเด็นสำคัญ กลุ่มผู้ชมหลักของคอนเทนต์ตลกในไทยอยู่ในช่วงอายุ 18-34 ปี และส่วนใหญ่เป็นเพศชาย โดยรูปแบบการแสดงที่ได้รับความนิยมสูงสุดคือ Open Mic ที่มีความยาวประมาณ 10-15 นาที ผู้ชมไทยมักใช้เวลาเฉลี่ย 30 นาทีต่อวันในการรับชมคอนเทนต์ตลก และหลายครั้งจะรับชมซ้ำ เมืองใหญ่อย่างกรุงเทพฯ และเชียงใหม่ยังถือเป็นศูนย์กลางที่สำคัญของวงการนี้
แนวโน้มในอนาคต: ขยายตัวทั่วโลกและปรับตัวตามเทคโนโลยี
อนาคตของสแตนด์อัปคอเมดี้ทั่วโลกสดใส โดยเทคโนโลยีอย่างแพลตฟอร์มสตรีมมิง เทคโนโลยี VR และการจัดงานแบบไฮบริดที่ผสมผสานระหว่างการแสดงสดและออนไลน์ มีส่วนสนับสนุนและทำให้ผู้ชมสามารถเข้าถึงได้จากทั่วทุกมุมโลก การแสดงตลกเฉพาะกลุ่ม (Niche Comedy) กำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น โดยศิลปินที่เชี่ยวชาญในหัวข้อเฉพาะจะมีโอกาสประสบความสำเร็จมากขึ้น การแสดงตลกยังเป็นที่ต้องการในงานองค์กรและงานเลี้ยงส่วนตัว ทำให้ความตลกกลายเป็นเครื่องมือในการสร้างบรรยากาศที่สนุกสนาน และช่วยเพิ่มการมีส่วนร่วมของผู้เข้าร่วมงาน ขณะเดียวกัน Interactive Comedy ที่มีการโต้ตอบกับผู้ชมผ่านการด้นสดหรือถาม-ตอบได้รับความนิยมมากขึ้น เนื่องจากสร้างประสบการณ์ที่เป็นส่วนตัวและน่าจดจำให้กับผู้ชม
โดยรวมแล้ว สแตนด์อัปคอเมดี้กำลังพัฒนาอย่างรวดเร็วไปสู่การเป็นอุตสาหกรรมระดับโลก ที่ไม่เพียงสร้างเสียงหัวเราะ แต่ยังสร้างโอกาสใหม่ ๆ ให้กับศิลปิน ด้วยการปรับตัวตามเทคโนโลยีและการตอบสนองต่อความต้องการของผู้ชมที่เปลี่ยนแปลงไป