Creative Industry Database: Performing Arts
ฐานข้อมูลอุตสาหกรรมสร้างสรรค์รายสาขา: อุตสาหกรรมศิลปะการแสดง
สำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) หรือ CEA ดำเนินการจัดทำฐานข้อมูลอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (Creative Industry Database) เป็นรายสาขา โดยมีความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง รวบรวมข้อมูลในส่วนของ 1) มูลค่าทางเศรษฐกิจ 2) ข้อมูลผู้ประกอบการนิติบุคคล และ 3) ข้อมูลด้านแรงงาน จากนั้นได้ทำการวิเคราะห์ข้อมูลจำแนกรายอุตสาหกรรม เพื่อให้หน่วยงานภาครัฐ ภาคการศึกษา และภาคเอกชนที่เกี่ยวข้อง สามารถนำข้อมูลที่ได้นี้ไปวิเคราะห์ต่อยอด พร้อมวางนโยบายและกลยุทธ์เพื่อยกระดับอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อเศรษฐกิจและสังคมในภาพรวมของประเทศไทยต่อไป
ECONOMIC VALUE
1) มูลค่าทางเศรษฐกิจของอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง ณ ราคาประจำปี (Current Price) ตามรหัส TSIC 4 หลัก
CEA รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลมูลค่าทางเศรษฐกิจจาก สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) โดยพิจารณาเลือกข้อมูลมูลค่าทางเศรษฐกิจที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง จากรหัส TSIC 4 หลัก แบบไม่นับซ้ำ จำนวน 2 รหัสธุรกิจ ประกอบด้วย
| TSIC 4 หลัก | กิจกรรมทางเศรษฐกิจ : อุตสาหกรรมศิลปะการแสดง |
| 9329 | กิจกรรมการสร้างสรรค์ศิลปะและความบันเทิง |
| 9000 | กิจกรรมด้านความบันเทิงและนันทนาการอื่นๆ ซึ่งมิได้จัดประเภทไว้ในที่อื่น |
ข้อมูล ณ สิ้นปี 2561 อุตสาหกรรมศิลปะการแสดงของไทย มีมูลค่าอยู่ที่ 19,465 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 1.33 ของมูลค่าอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ทั้งหมด ซึ่งอยู่ที่ 1,461,788 ล้านบาท
ทั้งนี้เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบข้อมูลย้อนหลัง 5 ปี ระหว่างปี 2557 – 2561 พบว่า มูลค่าทางเศรษฐกิจของอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง ค่อนข้างคงที่ หรือมีการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย และหากเปรียบเทียบอัตราการเติบโตของอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง กับค่าเฉลี่ยของ 15 อุตสาหกรรมสร้างสรรค์ ระหว่างปี 2559-2561 พบว่า มีอัตราการเติบโตที่ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยในเกือบทุกปี 
COMPANY STATISTICS
2) สถิติกิจการประเภทนิติบุคคล ในอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง
• จำนวนกิจการจำแนกตามขนาด
CEA ดำเนินการรวบรวมข้อมูลนิติบุคคลของอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง จากรหัสธุรกิจ (TSIC) ที่เกี่ยวข้อง จำนวนทั้งสิ้น 5 รหัสธุรกิจ (TSIC 5 หลัก) ประกอบด้วย
| TSIC 5 หลัก | กิจกรรมทางเศรษฐกิจ : อุตสาหกรรมศิลปะการแสดง |
| 78101 | กิจกรรมของบริษัทตัวแทนและสำนักงานคัดเลือกนักแสดง |
| 78109 | กิจกรรมของสำนักงานจัดหางานหรือตัวแทนจัดหางานอื่น ๆ ซึ่งมิได้จัดประเภทไว้ในที่อื่น |
| 90002 | กิจกรรมด้านความบันเทิง |
| 93292 | กิจกรรมการแสดงโชว์เพื่อความบันเทิงและการนันทนาการ |
| 93299 | กิจกรรมด้านความบันเทิงและการนันทนาการอื่น ๆ ซึ่งมิได้ จัดประเภทไว้ในที่อื่น |
นิติบุคคลที่อยู่ในอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง มีจำนวนทั้งสิ้น 3,918 ราย (ข้อมูล ณ สิ้นเดือนกันยายน 2563) เมื่อพิจารณาจำแนกตามขนาดกิจการ พบว่า ส่วนใหญ่เป็นกิจการขนาดเล็ก (S) มากที่สุด ถึง 3,756 ราย คิดเป็นร้อยละ 95.87
หากจำแนกเชิงพื้นที่ในระดับภูมิภาค พบว่า กิจการส่วนใหญ่จัดตั้งอยู่บริเวณกรุงเทพมหานคร สูงที่สุดเป็นอันดับที่ 1 จำนวน 2,250 ราย คิดเป็นร้อยละ 57.43 ของจำนวนกิจการทั้งหมด อันดับที่ 2 คือ ภาคกลาง 776 ราย คิดเป็นร้อยละ 19.81 และอันดับที่ 3 คือ ภาคตะวันออก 279 ราย คิดเป็นร้อยละ 7.12
• ข้อมูลทางการเงิน
| TSIC |
รายได้รวม |
กำไรสุทธิ |
จำนวนตัวอย่าง (ราย) |
| 78101 | 2,445.86 | 384.98 | 282 |
| 78109 | 29.136.44 | 624.31 | 859 |
| 90002 | 16,407.88 | 1,232.94 | 1,250 |
| 93292 | 1,337.95 | 137.20 | 107 |
| 93299 | 3,319.76 | 17.51 | 269 |
| รวม | 52,647.89 | 2,396.94 | 2,767 |
จากข้อมูลทางการเงินของกิจการในกลุ่มอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง รายได้รวมของนิติบุคคล มีจำนวนทั้งสิ้น 52,647.89 ล้านบาท ซึ่งหากจำแนกสัดส่วนของรายได้ตามขนาดกิจการและประเภทธุรกิจ พบว่า
• กิจการขนาดเล็ก (S) มีสัดส่วนรายได้สูงที่สุดอยู่ในกลุ่มธุรกิจ 78101 กิจกรรมของบริษัทตัวแทนและสำนักงานคัดเลือกนักแสดง
• กิจการขนาดกลาง (M) มีสัดส่วนรายได้สูงที่สุดอยู่ในกลุ่มธุรกิจ 93292 กิจกรรมการแสดงโชว์เพื่อความบันเทิงและการนันทนาการ
• กิจการขนาดใหญ่ (L) มีสัดส่วนรายได้สูงที่สุดอยู่ในกลุ่มธุรกิจ 78109 กิจกรรมของสำนักงานจัดหางานหรือตัวแทนจัดหางานอื่น ๆ ซึ่งมิได้จัดประเภทไว้ในที่อื่น
จากข้อมูลรายได้รวมสะท้อนมาสู่กำไรสุทธิ จะพบว่า อุตสาหกรรมศิลปะการแสดงมีกำไรสุทธิเป็นบวกอยู่ที่ 2,396.94 ล้านบาท โดยธุรกิจที่ทำกำไรสูงที่สุด คือ กลุ่มธุรกิจรหัส 90002 กิจกรรมด้านความบันเทิง มีกำไรอยู่ที่ 1,232.94 ล้านบาท ซึ่งเป็นที่น่าสังเกตว่า กลุ่มธุรกิจนี้ยังเป็นกลุ่มที่มีการกระจายรายได้ของธุรกิจขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ ค่อนข้างสมดุลกันมากที่สุดภายใน 5 กลุ่มธุรกิจด้วย
• ศักยภาพการดำเนินธุรกิจ
จากข้อมูลงบการเงินของนิติบุคคลในอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง สามารถนำมาวิเคราะห์ถึงศักยภาพการดำเนินธุรกิจ พบว่า กิจการในอุตสาหกรรมศิลปะการแสดง มีศักยภาพการดำเนินธุรกิจอยู่ในระดับแข็งแกร่ง (Strong) มากถึง 941 ราย หรือคิดเป็นร้อยละ 44.5 รองลงมา คือ ระดับปานกลาง (Regular) จำนวน 766 ราย หรือคิดเป็นร้อยละ 36.3 และระดับอ่อนแอ (Weak) จำนวน 406 ราย หรือคิดเป็นร้อยละ 19.2 ซึ่งในภาพรวมนั้น เมื่อวิเคราะห์อัตราการอยู่รอดของธุรกิจ จะพบว่า เกือบทุกรหัสธุรกิจมีอัตราการอยู่รอดในระดับสูง มากกว่าร้อยละ 90
CREATIVE LABOUR STATISTICS
3) สถิติด้านแรงงานสร้างสรรค์
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ และลักษณะการทำงาน
CEA รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลสถิติด้านแรงงานสร้างสรรค์ จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ ข้อมูล ณ สิ้นปี 2561 โดยอ้างอิงตาม ISCO-08 Codes สำหรับแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ มีการจัดหมวดหมู่โดยรวบรวม Codes ที่เกี่ยวข้อง จำนวน 4 รหัส ประกอบด้วย
| ISCO-08 Codes | คำแปล : อุตสาหกรรมดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ |
| 2561 | นักทัศนศิลป์ |
| 2655 | นักแสดง |
| 2653 | นักเต้นรำและนักออกแบบท่าเต้น |
| 2652 | นักดนตรี นักร้อง และนักประพันธ์เพลง |
แรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ มีจำนวนทั้งสิ้น 58,402 คน คิดเป็นร้อยละ 6.48 เมื่อเทียบกับจำนวนแรงงานสาขาอาชีพสร้างสรรค์ทั้งหมด ซึ่งอยู่ที่ 901,609 คน
ทั้งนี้เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบข้อมูลย้อนหลัง 3 ปี ระหว่างปี 2559 – 2561 พบว่า แรงงานสร้างสรรค์ในกลุ่มนี้มีจำนวนลดลงอย่างต่อเนื่องจาก 71,882 คนในปี 2559 เป็น 69,250 คนในปี 2560 และเหลือ 58,402 คนในปี 2561 หรืออาจกล่าวได้ว่าในช่วงสามปีที่มีการเก็บข้อมูล มีจำนวนแรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ ลดลงประมาณ 13,000 คน และเมื่อพิจารณาในแง่ของลักษณะการทำงานจะพบว่า สัดส่วนของแรงงานในกลุ่มนี้ เป็นแรงงานในระบบและนอกระบบ ในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกัน
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามภูมิภาค
การกระจายตัวในแต่ละพื้นที่ของแรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลปี 2561 พบว่า ส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในภาคกลาง มีจำนวนทั้งสิ้น 28,477 คน คิดเป็นร้อยละ 48.76 ซึ่งแตกต่างจากแรงงานสาขาอาชีพสร้างสรรค์ในภาพรวม ที่กระจุกตัวอยู่บริเวณพื้นที่กรุงเทพมหานครมากที่สุด มีจำนวนทั้งสิ้น 326,400 คน หรือคิดเป็นร้อยละ 36.2 และจากการพิจารณาการกระจายตัวของแรงงานตามพื้นที่ เปรียบเทียบระหว่างช่วงปี 2559 – 2561 จะพบว่า มีการกระจายตัวไปในทิศทางเดียวกันทั้ง 3 ปี
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามช่วงอายุ
ช่วงอายุของแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลในปี 2561 พบว่า ส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 40–49 ปี มากที่สุด มีจำนวนทั้งสิ้น 13,381 คน คิดเป็นร้อยละ 22.91 รองลงมา คือ ช่วงอายุ 35-39 ปี และช่วงอายุ 25-29 ปี ตามลำดับ
ตัวเลขนี้สอดคล้องกับข้อมูลแรงงานสาขาอาชีพสร้างสรรค์ในภาพรวม ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 40-49 ปี มากที่สุด มีจำนวนทั้งสิ้น 244,495 คน คิดเป็นร้อยละ 27.12 และเมื่อพิจารณาการกระจายตัวของแรงงานตามช่วงอายุ เปรียบเทียบระหว่างช่วงปี 2559 – 2561 จะพบว่า มีการกระจายตัวไปในทิศทางที่ใกล้เคียงกันทั้ง 3 ปี
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามรายได้
ค่าเฉลี่ยรายได้ของแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลระหว่างปี 2559 - 2561 พบว่า มีการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย แต่เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ยรายได้ของทั้ง 12 สาขาอาชีพสร้างสรรค์ จะพบว่า มีความแตกต่างกันเฉลี่ยถึงร้อยละ 51.7 และหากพิจารณาจัดอันดับตามค่าเฉลี่ยรายได้ พบว่า ค่าเฉลี่ยรายได้ของแรงงานในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จะอยู่ในอันดับที่ 11 จาก 12 สาขาอาชีพสร้างสรรค์
• จำนวนแรงงานสร้างสรรค์ จำแนกตามระดับการศึกษา
ระดับการศึกษาของแรงงานสร้างสรรค์ในสาขาอาชีพดนตรี ศิลปะการแสดง และทัศนศิลป์ จากข้อมูลในปี 2561 พบว่า ส่วนใหญ่อยู่ในระดับการศึกษาต่ำกว่าปริญญาตรีมากที่สุด มีจำนวนทั้งสิ้น 42,270 คน คิดเป็นร้อยละ 72.38 ซึ่งเมื่อพิจารณาเปรียบเทียบกับแรงงานทั้ง 12 สาขาอาชีพสร้างสรรค์ พบว่า ส่วนใหญ่มีการศึกษาในระดับปริญญาตรีมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 47.27 และหากพิจารณาเปรียบเทียบระหว่างช่วงปี 2559 – 2561 จะพบว่า มีการกระจายตัวไปในทิศทางที่สอดคล้องกัน
ที่มา :
1. มูลค่าทางเศรษฐกิจของอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ จากสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
2. แรงงานสร้างสรรค์ จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ
3. สถานะนิติบุคคลของกิจการในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ จากกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์
4. รวบรวมและวิเคราะห์รายอุตสาหกรรม โดย คณะผู้วิจัยและสำนักพัฒนาองค์ความรู้เศรษฐกิจสร้างสรรค์ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน)